چكيده

از آنجا كه علم هيات بيشتر در مورد موقعيت و حركت نسبي اجرام آسماني بحث مي كند. و كمتر به ماهيت و ساختار اين اجرام مي پردازد. لذا از چند هزار سال قبل تاكنون شاهد پيشرفت و تكامل ابزارهايي براي اندازه گيري و تحليل موقعيت ستارگان و سيارات و ديگر اجرام بوده ايم. استرلاب يكي از اين ابزارها است. كه  ساخت انواع ربع در بين ابزارهاي نجومي از روي آن الگوبرداري شده است. ربع ها يا كوادرانت ها  را ازنظر اندازه و كاربرد  مي توان به دو دسته عمده تقسيم نمود. در يك دسته، ربع هاي ثابت و در  دسته دوم ربع هاي قابل حمل قرار مي گيرند. در اين مقاله در ابتدا انواع ربع هاي ثابت همچون ربع جداري (يا لبنه) ، سدس فخري ( كه نوع تغيير شكل يافته ربع جداری است.) ، ذات الربعين (يا دو ربعي) ، ذات السمت و الارتفاع ،  سپس ربع هاي قابل حمل همچون ربع مقنطر ، ربع مجيب ( يا ربع دستور ) ، ربع ساعتي ، ربع آفاقي  بررسي شده ولي از ذكر ابزارهاي ديگري كه از تكامل ربع ها ساخته شده اند، مانند سكستانت و  اكتانت صرف نظر شده است. و در قسمت دوم به چگونگي طراحي و ساخت ابزاري كه توسط نگارنده ساخته شده مي پردازيم. كه تلفيقي از سه ابزار يعني  ربع مقنطر ، ربع مجيب و ربع ساعتي است.

اين مقاله توسط آقاي صفايي كارشناس رصدخانه دانشگاه كاشان در همايش خواجه نصير الدين طوسي بنيانگذار مكتب نجومي مراغه در روز دوشنبه 2 اسفند 1389 ارائه گرديد.







مطالب مرتبط:

          تلفيق سه ابزار نجوم قديم و ساخت آن توسط كارشناس رصدخانه دانشگاه كاشان

          ارائه مقاله ابزارهاي نجومي رصدخانه مراغه

          ارائه سمينار با موضوع ربع و كاربرد آن در نجوم قديم

کلمات کليدي : ابزار نجومي رصدخانه مراغه انواع ربع

© کپی رایت توسط : رصدخانه دانشگاه کاشان (کلیه حقوق مادی و معنوی مربوط و متعلق به این سایت است.)
برداشت مطالب فقط با اجازه کتبی و ذکر منبع امکان پذیر است .

نوشته شده در تاریخ : 23 اسفند ماه ، 1389 (10940 مشاهده)