رصدخانه دانشگاه کاشان - مرکز بایگانی، پژوهش و نشر میراث علمی جمشید کاشانی

همزمان با سال جهاني نجوم این مجموعه به پیشنهاد دکتر محمد باقری از بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلام و تلاش مهندس صفایی ، کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان در رصدخانه دانشگاه كاشان گردآوری گردیده. این مجموعه در دوبخش که بخش نخست شامل آثار و نوشته های اخترشناس و ریاضی دان برجسته ایرانی "جمشید کاشانی" بوده و بخش دوم آثار و تالیفاتی که در راستای معرفی و پژوهش در باره ایشان نگاشته شده را تشکیل می دهد.

در حال حاضر از مجموعه آثار جمشید کاشانی ، موجود در این مجموعه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

فايل تصويري از نسخه خطي كتاب مفتاح الحساب داراي 250 صفحه

فايل تصويري از نسخه خطي رساله تلخيص المفتاح داراي 34 صفحه

فايل تصويري از نسخه خطي رساله سلم السماء دونسخه، يك نسخه داراي 37 صفحه، و نسخه دوم داراي 29 صفحه

فايل تصويري از نسخه خطي كتاب نزهة الحدائق داراي 64 صفحه

فايل تصويري از نسخه خطي رساله في استخراج جيب درجة واحده داراي 10 صفحه

کتاب مفتاح الحساب به زبان عربی با موضوع ریاضیات ( نسخه چاپ سنگي )

کتاب نزهة الحدائق به زبان عربی با موضوع شرح ابزار رصدی طبق المناطق که اختراع خودش می باشد ( نسخه چاپ سنگي ) .

رساله شرح آلات رصدي به زبان فارسی در تشريح مهم ترين ابزارهاي نجوم قدیم.

نامه های غیاث الدین جمشید کاشانی به پدرش به زبان فارسی که به کوشش دکتر محمد باقری به چاپ رسیده است.

در بخش دوم نیز می توان به آثار زیر اشاره نمود:

خلاصه مقالات همایش بین المللی غیاث الدین جمشید کاشانی که در آبان 1379 در دانشگاه کاشان برگزار گردید.

کتاب غیاث الدین جمشید کاشانی نوشته : پرویز شهریاری که در معرفی این اخترشناس و ریاضی دان تالیف شده است.

كتاب رساله في استخراج جيب درجه واحده نوشته موسي بن محمد قاضي زاده رومي تصحيح و ترجمه فاطمه سوادي كه روشهاي محاسبه سينوس يك درجه توسط جمشيد كاشا ني و الغ بيك را شرح داده است. و در سال 1387 توسط انتشارات ميراث مكتوب منتشر شده است.

كتاب غياث الدين جمشيد كاشاني مخترع كسرهاي اعشاري نوشته پروفسور هيرس كه شامل زندگينامه و سيري در آثار مهم جمشيد كاشاني و نيز پروفسور هيرش بوده و در شهريور 1368 به همت انجمن اسلامي دانشجويان دانشكده علوم دانشگاه فردوسي مشهد منتشر شده است.

of JAMSHID GHIYATH AL_DIN AL_KASHI : E.S. Kenedy شامل ساختار و کارکرد طبق المناطق و شرح آن به زبان انگلیسی نوشته پروفسور ادوارد استوارت کندی

رياضي دانان كاشان نوشته: افشين عاطفي در سال 1389 كه شرح كوتاهي در مورد 27 دانشمند رياضي و نجوم منطقه كاشان ارائه نموده است و در اين كتابچه شرح مختصري نيز در مورد جمشيد كاشاني و آثار او نگاشته شده است.

به زبان انگلیسی در خصوص ساختار و عملکرد لوح اتصالات جمشید کاشانی که یک ماشین حساب آنالوگ به حساب می آید و اختراع جمشید کاشانی است.

A Fifteenth- Century Planetary Computer : Al-Kashi's " Tabaq al_ Manateq: E.S. Kenedy که در دو قسمت نوشته شده است و قسمت اول شامل نحوه محاسبه خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی توسط طبق المناطق بوده و در قسمت دوم نحوه محاسبه زاویه میل سیارات را توسط طبق المناطق مورد بررسی قرار داده است. نوشته ادوارد استوارت کندی

ترجمه مقاله دستگاهی که مسلمانان برای اندازه گیری عرض ستارگان مورد استفاده قرار می داده اند. نوشته پروفسور ادوارد استوارت کندی، که توسط روح اله عباسی ترجمه شده و در شماره 9و10 نشریه علمی سخن در دی ماه 1342 منتشر گردیده است.

نرم افزار قبه ای برای جمشید تدوین شده توسط پروفسور ایوونه دولد سمپلونیوس که در خصوص ساختار معماری بناهای ساخته شده در آن زمان از جمله بقعه جمشید کاشانی در سمرقند و روابط ریاضی به کار رفته در آن که از آثار جمشید کاشانی برگرفته شده است.

ازجمله تحقيقاتي كه در جهت اهداف اين مركز در اين رصدخانه صورت گرفته است. مي توان به طراحي و ساخت زرقاله به عنوان يكي از ابزارهاي نجوم قديم كه كاشاني در يكي از آثار خود بدان اشاره نموده نام برد .

رصدخانه دانشگاه کاشان ، از اندیشمندان و فرهیختگان دعوت نمود تا در راستاي تبیین شخصیت و معرفی آثار این دانشمند ایرانی تلاش نموده، همچنین تقاضا دارد تادر صورتی که منابعی در ارتباط با این اختر شناس و ریاضی دان در اختیار دارند ، رونوشت یا نسخه ای از آن را در اختیار این رصدخانه قرار دهند.

سرخط و مشخصات مقاله های اهدایی از طرف مرکز پژوهشی میراث مکتوب به مرکز بایگانی ، پژوهش و نشر میراث علمی جمشید کاشانی در رصدخانه انشگاه کاشان

مقاله های زبان فارسی:

1- نقدی بر استدلال رزنفلد در باب انتساب یک رساله ریاضی با الغ بیگ، نوشته فاطمه سوادی ، مجله تاریخ علم، شماره 4 ، سال 1384

2- رساله ای فارسی درباره محاسبه جیب یک درجه، نوشته فاطمه سوادی ، مجله تاریخ علم، شماره 6 ، سال 1387

3- رساله میرزا ابوتراب نطنزی در تثلیث زاویه ، نوشته فاطمه دوست قرین ، مجله تاریخ علم ، شماره 8 ، سال 1388

4- روش ابتکاری کاشانی در محاسبه عدد « پی » و جایگاه آن در تاریخ ریاضیات ، نوشته یان هوخندایک ، مجله میراث مکتوب ، شماره 28 ، سال 1384

5- کاشانی و رصدخانه سمرقند ، نوشته غلامرضا صدری افشار ، مجله آشتی با ریاضیات ، شماره 1 ، سال 1358

6- غیاث الدین جمشید کاشانی آخرین خورشید ریاضی آسمان ایران ، نوشته پرویز شهریاری ، مجله آشتی با ریاضیات ، شماره 1 ، سال 1358

7- کارهای ثبت شده کاشانی و کارهای ثبت شده پیشینیان کاشانی به نام پسینیان وی نوشته ایمان هادی و محمد دهقاندار ، مجله رشد آموزش ریاضی ، شماره 1 ، سال 1388

8- بررسی رساله شرح آلات رصد نوشته غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته حسن فقیهی عبداللهی ، مجله تحقیقات اسلامی ، شماره 1 و 2 ، سال 1384

9- غیاث الدین جمشید کاشانی ریاضیدان بزرگ ایرانی و عدد پی ، نوشته احمد افشار ، مجله ایران نامه ، شماره 15 ، سال 1365

10- غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته آدلف یوشکویچ - بوریس رزنفلد ، ترجمه پرویز شهریاری ، مجله هدهد ، شماره 2 ، سال 1358

11- معرفی کتاب کاشانی نامه - تحقیق در احوال و آثار غیاث الدین جمشید کاشانی ریاضیدان و منجم بزرگ ایرانی ، مجله حکمت و معرفت ، شماره 1 ، سال 1386

12- رساله فی عمل باسهل آله من قبل النجوم ، نوشته ایرج افشار ، مجله راهنمای کتاب ، شماره 6 ، سال 1339

13- نامه نو یافته ای از غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته محمد باقری ، مجله نجوم ، شماره 2 ، سال 1375

14- غیاث الدین جمشید کاشانی و سلطان جلال الدین اسکندر پادشاه اصفهان ، نوشته سید محمد محیط طباطبایی ، مجله گوهر ، شماره 67 ، سال 1357

15- نامه ای از غیاث الدین جمشید کاشانی به پدر خود ، نوشته علی اکبر شهابی ، مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد ، شماره 26 و 27 ، سال 1357

16- جمشید کاشانی - دانشمندی پیشتاز در دانش ریاضی و ستاره شناسی ، نوشته هرمز بصاری ، مجله کاوه ، شماره 100 ، سال 1381

17- نوادر سمرقند - غیاث الدین جمشید کاشانی ، مجله آموزش و پرورش ( تعلیم و تربیت ) ، شماره 4 ، سال 1319

18- مختصری راجع به مکتب نجوم الغ بیگ ، نوشته نیازف ، ترجمه جمال عصار ، مجله پیام نو ، سال 6 ، شماره 5

19- رصدخانه الوغ بیگ (1) - رصدخانه اولغ بیگ و تاریخ کشف آن ، نوشته م. ن. ماسون ، ترجمه محمد صدیق طرزی ، مجله آریانا ، شماره 12 ، سال 1333

20- یادگار علمی الوغ بیگ ، نوشته ویکتور ویکتوویچ ، ترجمه و نگارش ع. قدری پور ، مجله آریانا 12 ، شماره 1

21- غیاث الدین جمشید مسعود الکاشی ، نوشته احمد سعیدی ، ماهنامه اطلاعات علمی ، شماره 365 ، سال 1388

22- کشف رصدخانه سمرقند ، نوشته ابوالقاسم اشتری ، مجله علمی و فنی ، شماره 2 ، سال 1337

23- غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته تمدن ، مجله علمی و فنی ، شماره 6 ، سال 1339

24- نامه غیاث الدین جمشید از سمرقند به پدرش ،کتاب زنبیل ، بقلم شاهزاد حاجی فرهاد میرزا معتمد الدله پسر عباس میرزای ولیعهد ، چاپ دوم سال 1345 در تهران به همت حاجی محمد رمضانی دارنده کلاله خاور ، چاپخانه افست اسلامیه

25- نگاهی به تاریخ و ریاضیات ایران و جمشید کاشانی ، نوشته پرویز شهریاری ، مجله چیستا ، شماره 174 و 175 ، سال 1379

26- جمشید کاشانی و محاسبه سینوس زاویه یک درجه به روش تکراری ، نوشته اسگر آبو ، مجله میراث جاویدان ، شماره 3 و 4 ، سال 1375

27- زیج الغ بیگ (1) ، نوشته شهاب طاهری ، سالنامه کشور ایران ، سال نهم ، 1333

28- رساله طاق و ازج - تالیف غیاث الدین جمشید کاشانی ، ترجمه و تحشیه علیرضا جذبی ، نوشته ناصر تکمیل همایون ، مجله ساختمان ، شماره 3 ، سال 1367

29- نگاهی به نامه نو یافته غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته محمد باقری ، مجله دانش و مردم ، شماره 7 ، سال 1379

30- نکته هایی از تاریخ ریاضیات در ایران - نخستین مخترع کسرهای اعشاری استاد غیاث الدین جمشید کاشانی است ، نوشته ابوالقاسم قربانی ، مجله سخن ( مجله ادبیات و دانش و هنر امروز ) ، شماره 1 ، سال 1332

31- نکته هایی از تاریخ ریاضیات در ایران - تاریخ عدد پی در شرق و غرب - شاهکار یک ریاضیدان ایرانی ، نوشته ابوالقاسم قربانی ، مجله سخن ( مجله ادبیات و دانش و هنر امروز ) ، شماره 5 ، سال 1334

32- رصدخانه سمرقند ، نوشته غلامحسین صدری افشار ، مجله سخن ( مجله ادبیات و دانش و هنر امروز ) ، شماره 10 ، سال 1348

33- خط طاق های ایرانی بر اساس گفته غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته علیرضا جذبی ، مجله اثر ، شماره 10 و 11 ، سال 1364

34- معرفی نقد دانشمندان روسی راجع به غیاث الدین جمشید کاشانی و آثار وی ، نوشته لقمان بایمت اف ، کتاب ماه علوم و فنون ، شماره 56 ، آذر سال 1381

35- غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته لقمان بایمت اف ، کتاب ماه علوم و فنون ، مهر سال 1388

36- مفتاح الحساب ، نوشته حمید بهلول ، کتاب ماه علوم و فنون ، تیر سال 1388

37- قوس معماری ایرانی اسلامی در مفتاح الحساب غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته علی خیری ، کتاب ماه علوم و فنون ، شهریور سال 1388

38- دو گوهر کاشان - نکاتی درباره دو ریاضیدان نامدار کاشانی از سده 9 قمری ، نوشته محمدرضا عرشی ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

39- مسائل باب چهارم از مقاله پنجم مفتاح الحساب و پیشینه آنها در دیگر آثار ریاضی دوره اسلامی و دیگر تمدنها ، نوشته محمدرضا عرشی ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

40- نگاهی به مقاله چهارم کتاب مفتاح الحساب ، نوشته محمد مهدی کاوه یزدی ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

41- دانش ریاضی و معماری در آثار کاشانی ، نوشته جعفر طاهری ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

42- زندگی نامه و کارنامه غیاث الدین جمشید کاشانی ، نوشته یونس کرامتی ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

43- نگاهی به رساله لباب اسکندری ، نوشته سجاد نیک فهم خوب روان و فاطمه سوادی ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

44- رساله الوتر و الجیب کاشانی - محاسبه سینوس یک درجه ، نوشته فاطمه سوادی ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

45- نگاهی به رساله سلم السماء ، نوشته حمید بهلول ، کتاب ماه علوم و فنون ، دوره دوم ، سال پنجم ، شماره 4 ، مرداد سال 1390

مقاله های به زبان عربی

1- مراجعات الکتب: کتاب مفتاح الحساب الکاشی ، نوشته نادر النابلسی ، مجله تاریخ العلوم العربیه ، شماره 5 ، سال 1398 قمری

2- جمشید غیاث الدین الکاشی ، نوشته احمد سعید الدمرداش ، مجله منبر الاسلام 35 ، شماره 2 ، سال 1397 قمری

3- الحضاره العلوم : « الکاشی »... مخترع الکسر العشری ، نوشته محمد یونس الحملاوی ، مجله منبر الاسلام ، شماره 634 ، سال 1420 قمری

4- مفتاح الحساب + رساله فی استخراج جیب الدرجه واحده ، مجله رساله العلم ، شماره 3 ، سال 1965 میلادی

5- رساله جمشید الکاشی الی والده ، مولف: کنیدی ، مترجم: احمد سعید الدمرداش ، مجله رساله العلم ، شماره 3 ، سال 1963 میلادی

6- جمشید غیاث الدین الکاشی و المتسلسله ذات الحدین ، نوشته احمد سعید الدمرداش ، مجله رساله العلم ، شماره 4 ، سال 1968 میلادی

مقاله ها به زبان انگلیسی و دیگر زبانها

2-     A Fifteen Century Planetary Computer: Al-Kashi's Tabag al-Manateg , E. S. Kennedy , Isis 43 , No. 1 , 1952

3-     Parallax Theory in Islamic Astronomy , E. S. Kennedy , Isis 47 , No. 1 , 1956

4-     A Fifteenth - Century Lunar Eclipse Computer , E. S. Kennedy , Scripta Mathematica 17 , 1951

5-     Al-Kashi's Iteration Method for the Determination of sin1 , E. S. Kennedy , Scripta Mathematica 20 , 1954

6-     A Letter of Jamshid al-Kashi to His Father: Scientific Research at a Fifteenth Century Court , E. S. Kennedy , Orientalia , 29 , 1960

7- Al-Kashi's Treatise on Astronomical Observational Instruments , E. S. Kennedy , , Journal of Near Eastern , Studies , 20 , No. 2 , 1961

8-     An Islamic Computer for Planetary Latitudes , E. S. Kennedy , Journal of the American Oriental Society 71 , No. 1 , 1951

9-     Al-Kashi's Impractical Method of Determining the Solar Altitude ,E. S. Kennedy and M.-TH. Debarnot , Journal for the History Arabic Science 3 , 1979

10-   Al-Kashi's Geographical Table , E. S. Kennedy and M. H. Kennedy , Transactions of the American Philosophical Society 77 , No. 7 , 1987

11-   Jamshid Al-Kashi : Calculating Genius , Glen Van Brummelen , Mathematics in School , No. 4 , 1998

12-   A New Treatise by al-Kashi on the Depression of the Visible Horizon , Mohammad Bagheri , From China to Paris , 2002

13-   A Newly Found Letter of Al-Kashi on Scientific Life in Samarkand , Mohammad Bagheri , Historia Mathematica . 24 , 1997

14-   The Tigonometric Tables of Al-Kashi in his Zij-I Khaqani , Javad Hamedanizadeh , Historia Matematica . 7 , 1980

15-   The Introduction of Al-Risala Al-Mouhitiyya : An English Translation , Mohammad K. Azarian , International Journal of Pure Applied Mathematics . 57 , No. 6 , 2009

16-   Al-Risala al-Muhitiyya: A Summary , Mohammad K. Azarian , Missiouri Journal of Mathematical Sciences . 22 , No. 2 , 2010

17-   An Early Interactive Method for the Determination of Sin1 , Farhad Riahi , The College Mathematics Journal . 26 , No. 1 , 1995

18-   The Heavenly City of Samarkand , Roya Marefat , The Wilson Quarterly . 16 , No. 3 , 1992

19-   Mathematical Knowledge of Architecture in the Works of Kashani , Jafar Taheri , Nexus Network Journal . 11 , No. 1 , 2009

20-   The XVth Century Timurid Mathematician Ghiyath al-Din Jamshid al-Kashi and his Computation of the Qubba , Yvonne Dold-Samplonius , Amphora , 1992

21- The Muqarnas Plate Found at Takht-i Sulayman : A New Interpretation , Yvonne Dold-Samplonius and Silvia L. Harmsen , Muqarnas . 22 , 2005

22-   A Mathematical Treatise Written in the Samarqand Observatory of Ulugh Beg , Jan P. hoghendijk and Boris Rosenfled , Zeitschrift fur Geschichte der arabisch-islamischen Wissenschaften . 15 , 2003

23-   Similar Mathematics in Different Cultures : Jamshid al-Kashi and Ludolph van Ceulen on the Determination of pi , Jan P. hoghendijk , Melanges offerts a Hossam Elkhadem par ses amis et eleves . 83 , 2007

24-   Al-Kashi's Determination of pi to 16 Decimals in an Old Manuscript , Jan P. hoghendijk , Zeitschrift fur Geschichte der arabisch-islamischen Wissenschaften . 19 , 2009

25-   De sleutel tot de Rekenkunde van al-Kashi , Jan P. hoghendijk , Nieuw Archief voor Wiskunde 6 , No. 1 , 2005

26-   Vertaling van Hoofdstuk 9 van de vierde verhandeling , "Over hat meten" van al-Kashi , Sleutel tot de Rekenkunde (Miftah al-Hisab) , Jan P. hoghendijk , Nieuw Archief voor Wiskunde 6 , No. 1 , 2005

27-   Zur islamischen Rechenkunst und Algebra des Mittelalters , Paul Luckey , Forschungen und Fortschritte 24 , 1948

28-   Die Dechenkunst dei Gamsid b. Masud al-Kasi , Mit Ruckblicken auf die altere Geschichte des Rechnens , Paul Luckey , DEUTSCHE MORGENLANDISCHE GESELLSCHAFT , Wiesbaden , 1951

29-   Beitrage zur Erforschung der islamischen Mathematik II , Paul Luckey , Orientalia 22 , 1953

30-   Der Lehrbrief Uber den Kreisumfang (Ar_Risala al-Muhitiya) Von Gamsid ibn Masud al--Kasi , Paul Luckey , Herausgegeben von Albred Siggel , Mains , Berlin , 1953

31-   Intorno Alla Somma Delle Quarte Potenze dei Numeri Naturali , Baldassare Boncompagni , Bullettino di bibliographia e di storia delle scienze matematische e fisische , Roma , 1877

32-   ULUG BEY VE SEMERKANDDEKI ILIM FAALIYAETI HAKKINDA GIYASUDDIN-I KASI'NIN MEKTUBU , (Ghiyath al-Din al-Kashi's Letter on Uligh Bey and the Scientific Activity in Samarqand) , Aydin Sayili , Turk Tarih Kurumu Basimevi , Ankara 7 , No. 39 , 1960