گزارش برگزاری هفتمین نشست علمی چارتاقی نیاسر تاریخ : پنجشنبه، 1 تير ماه ، 1391
موضوع : چارتاقي ها

  هفتمین نشست علمی چارتاقی نیاسر همزمان با انقلاب تابستانی ، بامداد روز پنج شنبه یکم تیرماه 1391 در رصدخانه دانشگاه کاشان برگزار گردید.




در این نشست علمی نخست شرکت کنندگان در هنگام طلوع خورشید در کنار چارتاقی نیاسر حاضر شده، و پدیده زیبای طلوع خورشید در نخستین روز تابستان 91 را از بین ستونهای چارتاقی نیاسر نظاره نمودند. سپس به رصدخانه دانشگاه کاشان که در فاصله کمی از این بنای تاریخی قرار دارد مراجعه نمودند تا در نشست علمی شرکت نمایند. در ابتدا آقای صفایی کارشناس رصدخانه مختصرا به بیان نظریه آقای مرادی غیاث آبادی در مورد چارتاقی نیاسر پرداختند. در ادامه دکتر مجید ظهوری، استاد باستان شناسی دانشگاه کاشان راجع به بناهای آیینی مطالبی را برای شرکت کنندگان شرح نمودند. ایشان نخست به تاریخچه مراجعه اقوام آریایی به ایران و سکونتشان در فلات مرکزی ایران پرداخته، و در ادامه به تحلیل آیینهای رایج از زمان مادها و هخامنشیان تا دوران ساسانی پرداختند. و ضمن تشریح دیدگاههای استوره ای نسبت به تکوین جهان در ایران باستان راجع به آتشکده ها و انواع آن توضیحاتی ارائه نمودند. در ادامه به بیان ساختار چارتاقی ها و تکامل آنها پرداخته و چارتاقی های استان اصفهان را به حاضرین معرفی نمودند. و در پایان راجع به قدمت و جایگاه چارتاقی نیاسر  اشاره نموده و توجه بیشتر به این بنا را خواستار شدند.



سخنران پایانی این نشست آقای صفایی بودند که در ابتدا به جایگاه اخترشناسی و رصدخانه در فرهنگ ایرانی، از دوران باستان تاکنون پرداختند. سپس با اشاره به رصدخانه هایی همچون رصدخانه نیمروزان، رصدخانه اصفهان و رصدخانه ری، که تنها نامی از آنها باقی مانده است. توجه بیشتر به آثار باقی مانده از رصدخانه گور در شهر فیروزآباد فارس، رصدخانه مراغه و رصدخانه سمرقند را متذکر شدند. و گفتند در فرهنگهای دیگر به دلیل نبود جایگاه چندانی برای دانش ستاره شناسی، گاه بناهای آیینی و سازه های خورشیدی را نیز رصدخانه می نامند. در صورتی در فرهنگ ایرانی علاوه بر کاربردهای تلویحی نجوم در بسیاری از بناها از جمله بناهای آیینی (همچون مساجد)، ساخت و کاربرد بناهای تخصصی نجومی نیز رایج بوده که به آنها نام رصدخانه اتلاق می شده است. بنابراین بهتر است در گفته ها و نوشته های خود بین این ذو دسته بنا تمایز قائل شده و به یک بنای تاریخی همچون چارتاقی، نام رصدخانه ندهیم.