نور خورشيد هميشه يك طرف از زمين را روشن مي كند. بنابراين در طرف ديگر تاريك بوده و زمين تشكيل سايه و نيم سايه مي دهد. در هنگام ماه گرفتگي جزئي عبور ماه از بين سايه زمين مشاهده سايه زمين را آسان تر مي نمايد. همچنين در هنگام گرفتگي كلي ماه ، نور قرمز پراكنده شده در سايه زمين از درون جو زمين به سطح ماه برخورد نموده و بازتاب آن از سطح ماه موجب مي شود تا ماه را در حالت گرفت كامل به رنگ قرمز مسي رنگ مشاهده نماييم. پديده ماه گرفتگي در سال معمولا دو يا سه با رخ مي دهد. ولي روش ديگري براي مشاهده سايه و نورقرمز پراكنده شده توسط جو وجود دارد.
در لحظات اوليه غروب خورشيد در غرب با كاهش زاويه ارتفاع خورشيد از لبه افق غربي سايه زمين در افق شرقي بصورت يك كمان زيبا پديدار مي شود. و پس از چند دقيقه ضخامت كمان در لبه افق شرقي افزايش پيدا مي كند. و كم كم باريكه اي از نور قرمز مايل به صورتي رنگ در بالاي زمين تشكيل مي شود. اين نور قرمز را اصطلاحا حمراء شرقيه مي نامند. با گذشت چند دقيقه از غروب خورشيد رنگ آسمان به تاريكي مي گرايد. و نور قرمز محو مي شود. در فقه شيعه لحظه اذان مغرب بر اساس زاويه ارتفاعي حمراء شرقيه نسبت به افق ناظر محاسبه مي شود.
مشاهده پديده حمراء شرقيه در صورتي امكان پذير است كه افق ناظر باز بوده . يعني موانعي همچون كوه ، ساختمان يا درخت، افق ديد شرقي ناظر را محدود نكرده باشد. همچنين ميزان غبار و رطوبت آسمان منطقه بسيار ناچيز باشد. بنابراين مشاهده چنين پديده زيبايي كه هر روز در هنگام غروب خورشيد رخ مي دهد در بسياري از شهر ها قابل مشاهده نيست. و براي مشاهده بايد در روزهايي كه ابري نبوده و ميزان رطوبت و غبار ناچيز باشد در مناطق مناسبي مانند مناطق كوهستاني مستقر شويد تا چنين رخدادي را مشاهده نماييد.
در تصوير زير كه از جلوي رصدخانه دانشگاه كاشان واقع در ارتفاعات نياسر كاشان گرفته شده است. شما مي توانيد افق شرقي و كمان سايه زمين و باريكه قرمزي افق شرقي ( حمراء شرقيه ) را مشاهده نماييد. اين تصوير شامل چهار عكس است كه توسط آقاي صفايي كارشناس رصدخانه به وسيله دوربين canon SX20 تصوير برداري شده و بصورت پاناراما در كنار يكديگر قرار گرفته است. لازم به ذكر است ، رصدخانه دانشگاه كاشان در ارتفاعات كركس و مشرف به كوير مركزي ايران قرار گرفته است . بنابراين زاويه ديد افق شرقي در اين منطقه منفي دو درجه است. براي مشاهده بهتر ، ابتدا تصوير را ذخيره كرده سپس مشاهده نماييد.
